Türkiye basın tarihinin en önemli geleneklerinden biri olan Bayram Gazetesi, gazetecilere Ramazan Bayramı’nda iki, Kurban Bayramı’nda ise üç gün tatil yapma olanağı sağlamak amacıyla uzun yıllar boyunca yayımlandı. Bu özel gazete, Gazeteciler Cemiyeti tarafından organize edilir ve gazetecilerin dinlenmesine olanak tanırdı. İsteyen gazeteciler, kıdemli nöbetçi yazı işleri müdürünün liderliğinde gönüllü olarak görev alabilirlerdi.

Bu geleneğin en önemli özelliklerinden biri, elde edilen gelirin bir kısmının ihtiyaç sahibi gazetecilere destek olarak kullanılmasıydı. Dayanışma ve yardımlaşmanın simgesi olan Bayram Gazetesi, basın camiasında birlik ve beraberliği pekiştiren bir simge haline gelmişti. Ancak bu gelenek, ne yazık ki günümüz genç kuşak gazetecileri tarafından pek bilinmez.

Bayram Gazetesi Geleneğinin Sonu

Bayram gazetesi geleneği, özellikle 1946’dan 1992 yılına kadar devam etmiş, ancak medyanın ticarileşmesi ve rekabetin artmasıyla sona ermiştir. 1985 yılında Günaydın gazetesi, Ayrıntılı Haber adı altında bir gazete yayımlayarak yasağı delme girişiminde bulunmuş, ancak Gazeteciler Cemiyeti tarafından cezalandırılarak engellenmiştir. Ancak bu baskılar uzun sürmeyecek ve 1992 yılında Sabah gazetesinin bayram yasağına direnişi ile bu gelenek son bulacaktır.

O dönemin genel yayın yönetmeni Zafer Mutlu, bayram tatili süresince gazete çıkarma kararını “serbest piyasa ekonomisine aykırı” olarak nitelendirerek savunmuş ve okurların kalitesiz ve sıkıcı gazetelere mahkûm edilemeyeceğini ifade etmiştir. Ancak asıl hedefin, dev reklam pastasından pay almak olduğu açıktır. Bu adımla birlikte, bayram gazetesi yasağı fiilen delinmiş ve bayram tatillerinde gazetecilere ayrılan bu özel dönem tarihe karışmıştır.

Anayasa Mahkemesi Kararı ve Rekabetin Artışı

21 Ocak 1993’te, Anayasa Mahkemesi dini bayramlarda bayram gazetesi haricinde gazete çıkarılmasını yasaklayan hükümleri Anayasaya aykırı bularak iptal etmiştir. Bu karar, medya dünyasında büyük bir değişim yaratmış ve bayram gazetesi geleneğinin sonunu getirmiştir. Ardından, büyük medya grupları olan Uzan, Dinç Bilgin, Karamehmet ve Aydın Doğan grupları bu değişimi hızlandırmış ve bayram tatillerinde gazete çıkarmaya başlamıştır.

Bu süreçte, sendikadan ayrılmaları için muhalif gazetecilere baskılar yapılmış ve noter huzurunda imzalar attırılmıştır. Böylece gazetecilerin de tatil yapabildiği bayram günleri, geçmişin hoş bir anısı olarak kalmıştır.

Bayram Gazetesi’nin Bugünkü Yeri

Günümüzde bayram gazetesi geleneği, para hırsına ve dijitalleşmenin hızına yenik düşmüş durumdadır. Artık sadece birkaç yerel gazete, bu geleneği yaşatma çabası içindedir. Sosyal medyanın haber akışını hızlandırdığı bu dönemde, geleneksel basının bu özel uygulamasına duyulan özlem, basın camiasında derin bir şekilde hissedilmektedir.

Bayram Gazetesi, gazetecilerin bir araya geldiği, dayanışmanın ve yardımlaşmanın simgesi olan bir geleneği temsil etmekteydi. Ne yazık ki, günümüz medya dünyasında bu tür birlikteliklere daha az yer bulmak mümkün.